Escola Moderna

centro de ensino a comezos do século XX en Barcelona

A Escola Moderna foi un centro de ensino que existiu ao comezar o século XX en Cataluña. Foi fundada en 1901 en Barcelona polo pedagogo e librepensador Francesc Ferrer i Guàrdia. O obxectivo esencial da escola era «educar á clase traballadora dunha maneira racionalista, secular e non coercitiva». Na práctica os prezos das cotas de titoría restrinxiron o público da escola a elementos estudantís das clases medias, sobre todo durante os primeiros anos, polo que se esperaba por parte dos organizadores (de forma privada) que os alumnos no seu debido momento motivásense a unirse e apoiar a causa do movemento obreiro. A escola contaba cunha imprenta na que se realizaba un boletín, un laboratorio, un museo natural, unha biblioteca e buscaba instalacións nas que houbese gran iluminación. Entre outras cousas tiveron que buscar mestres que entendesen que o seu papel non era coercitivo senón de apoio, este centro educativo era de ensino mixto, secular e anticlerical, e favorable ás reivindicacións obreiristas. Ao ser a primeira escola mixta e laica de Barcelona, nun país católico, obtivo unha ampla antipatía entre o clero e os devotos.

Os nenos e as nenas terán unha insólita liberdade, realizaranse exercicios, xogos e esparexementos ao aire libre, insistirase no equilibrio coa contorna natural e co medio, na hixiene persoal e social, desaparecerán os exames e os premios e os castigos. Faise especial atención ao tema do ensino da hixiene e ao coidado da saúde. Os alumnos visitarán centros de traballo —as fábricas téxtiles de Sabadell, especialmente— e farán excursións de exploración. As redaccións e os comentarios destas vivencias por parte das súas mesmos protagonistas converteranse nun dos eixos da aprendizaxe. E isto farase extensivo ás familias dos alumnos, mediante a organización de conferencias e charlas dominicais.
Francesc Ferrer i Guàrdia

Sol Ferrer definiu o ensino da Escola Moderna: «O ensino da Escola Moderna non será unha fe senón unha confianza no futuro fundada en sólidos coñecementos». Pechou en 1906, pouco despois Ferrer foi executado por sedición pola súa suposta participación nos feitos da Semana Tráxica, o cal levaría á realización dunha campaña internacional contra da sentenza. Actualmente os únicos arquivos da escola son mantidos no departamento de coleccións especiais da Universidade de California, San Diego.