Cultura de Nova Zelandia
A cultura de Nova Zelandia é unha fusión entre a cultura maorí e a proveniente dos descendentes dos colonos británicos, dos cales a maioría era de clase obreira.
A cultura maorí, tamén coñecida como maoritanga, o seu estilo de vida e a súa concepción do mundo constitúen unha parte cambiante e crecente da vida de Aotearoa (Nova Zelandia en lingua maorí). Con todo, os maorís adoptaron como propios moitos aspectos da cultura occidental, e un número crecente de neozelandeses comparten as riquezas do patrimonio maorí.
Culturas editar
Cultura maorí editar
- Artigo principal: Pobo maorí.
A cultura maorí é unha cultura diferente dentro de Nova Zelandia. Co crecemento do turismo e coa notable exposición mundial do haka dos All Blacks, a cultura maorí, que anteriormente só se observaba en devandita sociedade, comezou a verse cada vez máis como unha parte fundamental da cultura neozelandesa. Esta cultura posúe varios ritos ademais do haka: un deles é o moko, unha tatuaxe facial tradicional coa cal o maorí se distinguía e marcaba o clan ao que pertencía.
Cultura pakeha editar
- Artigo principal: Pakeha.
A cultura pakeha deriva, principalmente, dos colonos británicos que chegaron a Nova Zelandia no século XIX, aínda que ten algunhas diferenzas que se han ir incrementando a través do tempo: esta cultura, a diferenza da británica, inclúe maiores niveis de igualdade, loita contra o intelectualismo e di que a maioría da xente pode facer a maioría das cousas só si pensan nela. Dentro de cultura son subculturas derivadas da cultura irlandesa, italiana e doutros grupos europeos.
Outras culturas editar
Persoas de diversos países establecéronse en Nova Zelandia, e desenvolvéronse distintas variacións culturais. Moitos grupos achegáronse un a outro do que son verdadeiramente no seu país de orixe, por exemplo, os habitantes das illas do Pacífico que residen en Nova Zelandia deixaron de lado os seus antagonismos históricos e dedicáronse exclusivamente ao traballo.
Linguas editar
Ata 1987 o inglés era o único idioma oficial de Nova Zelandia, aínda que segue sendo hoxe en día o idioma predominante na maioría das rexións; o maorí converteuse nun idioma oficial en virtude da Lei da lingua maorí de 1987[1], mentres que a lingua de sinais de Nova Zelandia o fixo grazas á Lei da linguaxe de sinais de Nova Zelandia de 2006[2][3]. Os dous idiomas oficiais falados son tamén os máis utilizados; o inglés é falado por un 98 % da poboación e o maorí polo 4,1 %[4]. O samoano é o idioma non oficial máis falado (2,3 %). Das 85.428 persoas que dixeron falar samoano no censo de 2006, 57.828 vivían na rexión de Auckland. Ségueno o francés, o hindi, o chinés cantonés e o mandarín[4][5].
Segundo o censo de 2013, as 16 linguas faladas por máis dun 0,1 % da poboación son:[6]
| Lingua | Número de falantes | Porcentaxe | Variación con 2006 |
|---|---|---|---|
| Inglés | 3.819.969 | 96,14 | 0,24 |
| Maorí | 148.395 | 3,73 | −0,37 |
| Samoano | 86.403 | 2,17 | −0,06 |
| Hindi | 66.309 | 1,67 | 0,51 |
| Mandarín | 52.263 | 1,32 | 0,24 |
| Francés | 49.125 | 1,24 | −0,16 |
| Yue | 44.625 | 1,12 | −0,03 |
| Chinés (sen definir) | 42.753 | 1,08 | 0,09 |
| Alemán | 36.642 | 0,92 | −0,06 |
| Tongano | 31.839 | 0,8 | 0,03 |
| Tagalo | 29.016 | 0,73 | 0,4 |
| Afrikaans | 27.387 | 0,69 | 0,14 |
| Castelán | 26.979 | 0,68 | 0,12 |
| Coreano | 26.373 | 0,66 | −0,04 |
| Holandés | 24.006 | 0,6 | −0,1 |
| Lingua de sinais de Nova Zelandia | 20.235 | 0,51 | −0,12 |
| Ningunha (e.x. moi novo) | 67.509 | 1,7 | −0,27 |
Inglés neozelandés editar
Tamén chamado newzild, o inglés neozelandés é parecido ao inglés australiano en pronunciación, pero ten pequenas diferenzas que a miúdo son achegadas por persoas doutros países: algunhas destas mostran que esta lingua ten unha maior relación co inglés do sur de Inglaterra que co inglés australiano. Tamén estas diferenzas teñen que ver coa influencia maorí. A máis rechamante diferenza entre o inglés neozelandés e outros tipos de inglés é o i, constantemente usado en devandito idioma. O acento neozelandés tamén ten influencias escocesas e irlandesas debido ao gran número de inmigrantes que chegaron desde eses países no século XIX. De acordo co censo do ano 2006, este tipo de inglés é falado por 3 673 623 persoas en Nova Zelandia.
Lingua maorí editar
A lingua maorí, unha lingua de Polinesia oriental, está estreitamente relacionado co tahitiano e o maorí das Illas Cook, un pouco menos relacionado cos idiomas hawaiano e marquesano, e máis lonxe aínda das linguas de Polinesia occidental (incluíndo os de Samoa, Niue e Tonga). O idioma comezou a decaer e a deixar de utilizarse logo da colonización, pero desde a década do 1970 fixéronse grandes esforzos para reverter esta tendencia. Entre elas figuran a concesión do status de lingua oficial a través da lei da lingua maorí de 1987, a semana do idioma maorí e unha canle de televisión. O censo de 2006 obtivo o resultado de que 157.110 persoas falan este idioma en Nova Zelandia.
Linguaxe de acenos de Nova Zelandia editar
A Linguaxe de acenos de Nova Zelandia ten as súas orixes no Alfabeto Manual Inglés (BSL), e é tecnicamente considerado un dialecto da linguaxe de acenos británico, australiano e neozelandés (BANZSL). Hai un 62,5 % de similitudes entre o BSL e o NZSL, comparadas co 33% de semellanzas entre NZSL e a Linguaxe de acenos americano. Como calquera outro idioma de acenos, foi ideado para e por xente xorda, sen relacións lingüísticas con calquera outra lingua escrita ou falada, e é capaz de expresar calquera cousa que se queira dicir. Converteuse en lingua oficial en abril de 2006, e un total de 24.090 persoas usan esta lingua en Nova Zelandia.
Outras linguas editar
De acordo co censo de 2006, fálanse 174 linguas diferentes en Nova Zelandia. Despois do inglés e o maorí, as máis comúns son: o samoano (85.428 falantes), o francés (53.757 falantes), o hindi (44.589 falantes), e o cantonés (44.154 falantes). O alto número de falantes de francés débese a que está incluído como unha materia escolar logo da importante inmigración de persoas que falaban ese idioma.
Arte editar
Nova Zelandia ten dúas importantes tradicións: a maorí e a do oeste. Con todo, a gran maioría consome material cultural do estranxeiro, especialmente de Gran Bretaña e dos Estados Unidos. Este motivo e a escasa poboación do país levaron a artistas, intérpretes e escritores a vivir da súa arte. Algúns dos fondos destinados ás artes son proporcionados por un departamento gobernamental creado especificamente para iso, Crative New Zealand. O Fondo para os Lugares Históricos de Nova Zelandia e o Ministerio de Cultura e Patrimonio son os organismos nacionais que colaboran coa preservación cultural. A maioría das cidades teñen museos e, a miúdo, galerías de arte, e o museo e a galería de arte nacional é Te Papa (O noso lugar), en Wellington.
Artes plásticas editar
A arte visual preeuropea maorí ten dous tipos principais: o tallado e o tecido. Ambos rexistran contos, lendas e roles relixiosos. Cando os europeos chegaron trouxeron as tradicións artísticas occidentais. No comezo esta arte centrouse, principalmente, na pintura da paisaxe, aínda que algúns dos artistas pākehā do século XIX (Charlie Goldie e Gottfried Lindauer) especializáronse no retrato maorí. Algúns maorís adoptaron estilos occidentais e por este motivo unha serie de casas do século XIX reuniron certas características, como as paredes pintadas con deseños de planta e retratos. Desde principios do século XX Apirana Ngata e outros puxeron en marcha un programa de reactivación das artes tradicionais dos maorís, e moitas das novas vivendas foron construídas co tallado tradicional e tukutuku (paneles de tecido da parede).
Literatura editar
Os primeiros éxitos da literatura neozelandesa foron de escritores estranxeiros, como Katherine Mansfield. Desde a década do 1950 Frank Sargeson, Janet Frame e outros construíron, sen fins de lucro, as súas carreiras mentres aínda vivían alí. Ata preto da década de 1980, a principal forma literaria de Nova Zelandia foi o conto curto, pero nas últimas décadas novelas como Once Were Warriors, de Alan Duff, The Vintner's Luck, de Elizabeth Knox, e outras lograron éxito tanto crítico como popular. A cultura Maorí é oral e non literaria, pero nos últimos anos novelistas como Duff, Witi Ihimaera e Keri Hulme, e poetas como Hone Tuwhare demostraron o seu dominio das formas de orixe europea.
Cine editar
Aínda que a industria cinematográfica arrincou en Nova Zelandia na década de 1920, non foi ata cincuenta anos despois que o número de películas neozelandesas aumentou de forma significativa.[7] En 1978 a Comisión de Cine de Nova Zelandia comezou a brindar apoio aos cineastas locais e moitas das súas películas alcanzaron unha audiencia mundial, e algúns recibiron recoñecementos internacionais. A principios da década de 1990, moitos filmes neozelandeses obtiveron unha grande audiencia en todo o mundo e foron galardoados con prestixiosos premios: The Piano de Jane Campion (Óscar e Palma de Ouro), Once Were Warriors de Lee Tamahori, e Heavenly Creatures de Peter Jackson.
Os diversos escenarios naturais do país, o seu tamaño pequeno e os incentivos do goberno lograron que algunhas películas de grande orzamento sexan filmadas en Nova Zelandia; as máis representativas das cales son as triloxías cinematográficas O Señor dos Aneis e O hobbit, dirixidas polo neozelandés Peter Jackson[8][9]. Estes escenarios empregados nos filmes da saga de J. R. R. Tolkien son frecuentemente visitados polos turistas que visitan o país.
Notas editar
- ↑ "Waitangi Tribunal claim - Maori Language Week". New Zealand History.net.nz (en inglés). 2010. Consultado o 2 de febreiro de 2011.
- ↑ Ministerio de Desenvolvemento Social. "New Zealand Sign Language Act 2006". ODI.govt.nz (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 16 de maio de 2011. Consultado o 2 de febreiro de 2011.
- ↑ Ruth Dyson (2006). "NZ Sign Language to be third official language". Beehive.govt.nz (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 01 de agosto de 2013. Consultado o 2 de febreiro de 2011.
- ↑ 4,0 4,1 Statistics New Zealand (2006). "Statistics New Zealand:Language spoken (total responses) for the 1996–2006 censuses (Table 16)". Stats.govt.nz (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 09 de marzo de 2013. Consultado o 2 de febreiro de 2011.
- ↑ As linguas listadas son faladas por máis de 40.000 neozelandeses.
- ↑ "2013 Census totals by topic". Statistics New Zealand. Arquivado dende o orixinal o 13 de decembro de 2013. Consultado o 11 December 2013.
- ↑ Nancy Swarbrick (2010). "Creative life - Film and broadcasting". Te Ara - Enciclopedia de Nova Zelandia (en inglés). Consultado o 2 de febreiro de 2011.
- ↑ Michael Cieply e Jeremy Rose (2010). "New Zealand Bends and ‘Hobbit’ Stays". New York Times (en inglés). Consultado o 2 de febreiro de 2011.
- ↑ "Locations". Film NZ.com (en inglés). 2006. Arquivado dende o orixinal o 07 de novembro de 2010. Consultado o 2 de febreiro de 2011.
Véxase tamén editar
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Cultura de Nova Zelandia  |