Corte Penal Internacional

Tribunal Penal Internacional constante

A Corte Penal Internacional (chamada en ocasións Tribunal Penal Internacional) é un tribunal de xustiza internacional permanente de dereito penal cuxa misión é xulgar ás persoas que cometeron crimes de xenocidio, de guerra e de lesa humanidade como a escravitude, o apartheid, o exterminio, os asasinatos, as desaparicións forzadas, as torturas, os secuestros e o delito de agresión, entre outros. Ten a súa sede na Haia, Países Baixos.

Corte Penal Internacional
Logo
AcrónimoCPI e ICC
TipoTribunal internacional e organización intergobernamental
Campo de traballoDireito penal internacional
Data de fundación1 de xullo de 2002
Presidente/aTomoko Akane (pt) Traducir (2024-) Editar o valor em Wikidata
Director/aSilvia Fernández de Gurmendi
Nº de membros124 (2023) Editar o valor em Wikidata
PremiosMedal of honor Dag Hammarskjold
SedeA Haia
EnA Haia
PaísPaíses Baixos
52°06′20″N 4°19′04″L / 52.105555555556, 4.3177777777778
Na rede
https://icc-cpi.int e https://www.icc-cpi.int/fr
Facebook: InternationalCriminalCourt Twitter: IntlCrimCourt Instagram: internationalcriminalcourt Tumblr: iccoutreach LinkedIn: international-criminal-court---cour-p-nale-internationale Youtube: UC183T5VoMh5wISSdKPaMgRw Flickr: 41204818@N07 Editar o valor em Wikidata
editar datos en Wikidata ]

Historia editar

Os alicerces políticos e doutrinais tralo establecemento dun tribunal internacional para o axuizamento de crimes son de longa data en occidente. Xa en 1919, unha vez rematada a primeira guerra mundial, os países vitoriosos quixeron xulgar ao Káiser Guillerme II de Alemaña polo crime de agresión, pero nunca se chegou a un acordo sobre a materia.

O seu fundamento orixinal máis directo atópase nos Xuízos de Núremberg e nos Xuízos de Toquio. Malia que o primeiro destes foi obxecto de graves críticas -tanto por castigar penalmente a persoas xurídicas como as SS ou a Gestapo, ou por non aplicar principios de temporalidade e territorialidade dos delitos- foron en conxunto considerados un grande avance en materia de xustiza internacional.

Posteriormente, nos albores da Organización das Nacións Unidas, o Consello de Seguridade recomendou a un panel de expertos o que se explorase a posibilidade de establecer unha corte permanente de xustiza en materia criminal (penal). Con todo, logo de longos debates, a idea non prosperou ata os graves acontecementos do xenocidio iugoslavo (1991 - 1995) e o xenocidio ruandés (1994).

En parte por estes tráxicos feitos, e polo desenvolvemento acadado polo Dereito Internacional dos Dereitos Humanos e polo Dereito Penal Internacional, celebrouse na cidade de Roma unha Conferencia Diplomática de plenipotenciarios das Nacións Unidas sobre o establecemento dunha Corte Penal Internacional, en cuxa acta final, subscrita o día 17 de xullo de 1998, estableceuse a Corte Penal Internacional. Trátase entón do primeiro organismo xudicial internacional de carácter permanente encargado de perseguir e condenar os máis graves crimes, cometidos por individuos, en contra do Dereito Internacional.

Conscientes de que todos os pobos están unidos por estreitos vencellos e as súas culturas configuran un patrimonio común e observando con preocupación que este delicado mosaico pode romperse en calquera momento,

Tendo presente que, neste século, millóns de nenos, mulleres e homes foron vítimas de atrocidades que desafían a imaxinación e conmoven profundamente a conciencia da humanidade,

Recoñecendo que eses graves crimes constitúen unha ameaza para a paz, a seguridade e o benestar da humanidade,

Afirmando que os crimes máis graves de transcendencia para a comunidade internacional no seu conxunto non deben quedar sen castigo e que, a tal fin, hai que adoptar medidas no plano nacional e intensificar a cooperación internacional para asegurar que sexan efectivamente sometidos á acción da xustiza...
Estatuto de Roma, Preámbulocor

A Corte está composta de 4 órganos, 2 oficinas semi-autónomas e The Trust Fund for Victims (TFV). Os órganos son: Presidencia, Divisiones Xudiciais, Oficina do Fiscal e Rexistro.

  • O Presidente da Corte:

Xuíz Sang-Hyun Song (República de Corea), elixido o 11 mar. 2009. P

  • O 1ero. Vicepresidente da Corte:

Xuíz Fatoumata Dembele Diarra (Malí) P

  • O 2do. Vicepresidente da Corte:

Xuíz Hans-Peter Kaul (Alemaña) P

  • 18 xuíces organizados dentro da División de Cuestións-Preliminares, a División de Xuízo e a División de Apelacións. DX
  • O Primeiro Fiscal da Corte:

Mr. Luís Moreno Ocampo (Arxentina). OF

  • O Rexistrador da Corte:

Ms Silvana Arbia (Italia). R

As oficinas semi-autónomas son a Oficina do Avogado Público para Vítimas e a Oficina do Avogado Público para a Defensa.

Asemblea dos Estados Partes (ASP, en inglés):

Países adheridos editar

 
Membros

A Asemblea dos Estados Partes é a de supervisión da xestión e o órgano lexislativo da Corte Penal Internacional. Está composto por representantes dos Estados que ratificaron e adherido ao Estatuto de Roma.

Por principio de independencia da Corte, e para garantir a súa imparcialidade política, a Asemblea dos Estados Partes non é un órgano da CPI. A ASP funciona en vez coma a póla lexislativa da Corte que igualmente garante o seu financiamento.

A 5 de abril de 2008, 106 países asinaron o Estatuto De Roma da Corte Criminal Internacional, 30 deles son países africanos, 13 países asiáticos, 16 de Europa do Leste, 22 de Latinoamérica e o Caribe e 25 de Europa do Oeste.

Estes son os países adheridos:

Afganistán, Albania, Alemaña, Andorra, Antiga e Barbuda, Arxentina, Australia, Austria, Barbados, Belize, Bélxica, Benín, Bolivia, Bosnia e Hercegovina, Botswana, Brasil, Bulgaria, Burkina Faso, Burundi, Camboxa, Canadá, Chad, Colombia, Comores, Corea do Sur, Costa Rica, Croacia, Chipre, Dinamarca, Dominica, Ecuador, Eslovaquia, Eslovenia, España, Estonia, Fidxi, Finlandia, Francia, Gabón, Gambia, Ghana, Grecia, Güiana, Guinea, Honduras, Hungría, Illas Marshall, Irlanda, Islandia, Italia, Lesotho, Letonia, Liberia, Liechtenstein, Lituania, Luxemburgo, Macedonia do Norte, Madagascar, Malawi, Malí, Malta, Mauricio, México, Mongolia, Montenegro, Namibia, Nauru, Níxer, Nixeria, Noruega, Nova Zelandia, Países Baixos, Panamá, Paraguai, Perú, Polonia, Portugal, Kenya, Reino Unido, República Centroafricana, República do Congo, República Democrática do Congo, República Dominicana, República de Suráfrica, Romanía, Saint Kitts e Nevis, Samoa, San Marino, San Vicente e as Granadinas, Senegal, Serbia, Serra Leoa, Suecia, Suíza, Tanzania, Taxiquistán, Timor Oriental, Trinidad e Tobago, Uganda, Uruguai, Venezuela, Xapón, Xeorxia, Djibuti, Xordania e Zambia

Unha das ideas que dirixiu aquela asemblea era de converter á Corte nun organismo realmente internacional. Malia as críticas que suscitaron no seu momento as regras de ratificación que non permiten reservas, estableceuse un alto número de quórum para que esta entrase en funcións (60 ratificacións). As ratificacións foron logradas en 4 anos, entrando en vigor o Estatuto o 1 de xullo de 2002.

Funcionamento editar

A Corte funciona como un organismo autónomo de calquera outro poder ou estado. Con todo, isto non obsta a que, no cumprimento do seu deber, conte coa colaboración dos poderes públicos de cada país.

Crimes editar

Os crimes que pode coñecer a Corte atópanse limitados aos sinalados no artigo 5 do Estatuto de Roma, que son:

Principios aplicables editar

O funcionamento da Corte réxese por unha serie de normas e principios que o transforman nun tribunal especial, só para coñecer casos realmente particulares. Os principios aplicables son:

  • Complementariedade: a Corte funciona só cando un país non xulga ou non pode xulgar os feitos de competencia do tribunal;
  • Nullum crime sine lege: o crime debe estar definido ao momento da comisión e que sexa competencia da Corte;
  • Nulla poena sine lege: un condenado pola Corte só pode ser penado como ordena o Estatuto;
  • Irretroactividade ratione personae: ninguén pode ser perseguido pola Corte por feitos ou delitos cometidos con anterioridade á súa entrada en vixencia;
  • Responsabilidade penal individual: non serán obxecto da pretensión punitiva as persoas xurídicas, salvo como feito agravante por asociación ilícita;
  • A Corte non é competente para xulgar a quen eran menores de 18 anos no momento de comisión do presunto crime;
  • Improcedencia de cargo oficial: todos son iguais ante a Corte, aínda que o acusado sexa, por exemplo, xefe de Estado;
  • Responsabilidade polo cargo;
  • Imprescritibilidade; e
  • Responsabilidade por cumprimento de cargo: non é eximente de responsabilidade penal.

Investigación e axuizamento editar

A investigación dos feitos que fosen constitutivos de delitos pódense comezar de tres xeitos (art. 13):

Unha vez que o Fiscal manexe estes antecedentes, pode arquivalos ou presentar unha acusación que é revisada pola Cámara de Asuntos Preliminares, que revisa os antecedentes feitos valer polo Fiscal. Se é procedente acóllese a acusación que pasa a ser coñecida pola Cámara de Primeira Instancia, onde se realiza o xuízo. Unha vez absolvido ou condenado, tanto o Fiscal como o condenado no seu caso, poden apelar ou casar ante a Cámara de Apelacións.

Penas e cumprimento editar

As penas que pode establecer a sentenza pode ser de prisión por un prazo non maior de 30 anos, ou (pola gravidade dos crimes) cadea perpetua, ademais dunha multa e o comiso das especies que sexan de propiedade do condenado (art. 77).

O cumprimento da pena pódese levar a cabo no país sede da Corte (Holanda) ou noutro de acordo cos convenios que se poidan establecer entre a Corte e outros países.

Relación cos Estados e Organismos Internacionais editar

A Corte, en virtude das normas do Estatuto que a autorizan, poderá pactar con diferentes Estados diversas formas de cooperación, de investigación ou de cumprimento de condenas. Estes pactos adoitan ser considerados complementarios ao Estatuto para quen os asinan. A modo de exemplo, o ano 2005, Austria asinou un acordo de cooperación e de apoio ás investigacións que realiza a Corte.

En canto ás Nacións Unidas, o Estatuto no seu artigo 2 sinala que: a Corte estará vinculada coas Nacións Unidas por un acordo que deberá aprobar a Asemblea dos Estados Partes no presente Estatuto e concluír logo o Presidente da Corte en nome desta. Neste senso, cómpre destacar a situación do "veto investido", establecido no Estatuto. Esta modificación cambia o efecto que ten a aplicación por algún dos países que contan cunha cadeira permanente no Consello de Seguridade, do seu dereito a veto. Isto tradúcese en que no intre de empregar este dereito, só terá o efecto de evitar que o Consello faga aplicación do dereito que ten a solicitar á Corte a non iniciación ou suspensión dunha investigación en curso ante a Corte.

O caso do artigo 98 editar

O artigo 98 do Estatuto sinala:

1. A Corte poderá negarse a dar curso a unha solicitude de entrega ou de asistencia en virtude da cal o Estado requirido deba actuar en forma incompatible coas obrigacións que lle impoña o dereito internacional con respecto á inmunidade dun Estado ou a inmunidade diplomática dunha persoa ou un ben dun terceiro Estado, salvo que obteña a cooperación dese terceiro Estado para o rexeitamento da inmunidade.


2. A Corte non dará curso a unha solicitude de entrega en virtude da cal o Estado requirido deba actuar en forma incompatible coas obrigacións que lle impoña un acordo internacional conforme ao cal requírase o consentimento do Estado que envíe para entregares á Corte a unha persoa suxeita á xurisdición dese Estado, a menos que esta obteña primeiro a cooperación do Estado que envíe para que dea o seu consentimento á entrega

Estas normas establecen unha forma de evitar o cumprimento das resolucións da Corte cando exista un tratado internacional que protexa ao nacional doutro estado que non sexa parte do Estatuto. En termos prácticos, os Estados Unidos fixeron uso desta situación que se prevía excepcional nos casos, establecendo tratados de cooperación con diversos países nos termos que sinala o artigo antes mencionado.

A partir do ano 2003, Estados Unidos decidiu poñer termo á axuda militar aos países que decidisen non acceder a convir un tratado de exclusión en base ao artigo 98. Este medio de presión, co cal en xuño de 2005 xa lograra convir acordos con preto de 100 países, non foi aceptado por varios Estados que viron afectados as súas achegas militares por parte dos Estados Unidos. Entre estes últimos atópanse Brasil, Costa Rica, Ecuador, Perú, Suráfrica, Venezuela e outros países de África e América Latina.

Críticas editar

O Estatuto da Corte non foi asinado nin ratificado, entre outros países, por Estados Unidos, Rusia, China, India, Israel, Chile, Cuba e Iraq, o que denota a política de evitar someter a organismos supranacionais este tipo de casos.

O caso particular dos Estados Unidos é o máis polémico. O 2 de agosto de 2002, o Congreso dese país aprobou a American Servicemembers' Protection Act (Lei para a protección do persoal dos servizos exteriores norteamericanos ou ASPA) co claro obxectivo de debilitar á Corte. Esta lei prohibe aos gobernos e aos organismos federais, estatais e locais estadounidenses (incluídos os tribunais e os organismos encargados de facer cumprir a lei) a asistencia á Corte. En consecuencia, prohíbese a extradición de calquera persoa dos Estados Unidos á Corte e prohíbese aos axentes do Tribunal levar a cabo investigacións nos Estados Unidos. A lei tamén prohibe axuda militar dos Estados Unidos aos países que son parte na Corte. Ademais, autorízase ao presidente dos Estados Unidos a empregar "todos os medios necesarios e axeitados para lograres a liberación de calquera [persoal estadounidense ou aliado] detido ou encarcerado, en nome de, ou a solicitude da Corte Penal Internacional".

Actualidade editar

Os primeiros casos coñecidos pola Corte foron situacións de crimes internacionais na República Democrática do Congo, Uganda, a República Centroafricana e o Sudán, remitidas polos propios países e polo Consello de Seguridade das Nacións Unidas no caso do Darfur sudanés.

Nun histórico día, o 14 de outubro de 2005 anunciouse á prensa que o Fiscal da Corte emitiu ordes internacionais de procura e captura inmediata en contra de cinco ugandeses pertencentes ao Exército de Resistencia do Señor, por graves crimes cometidos nese país africano.

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

  • Fernandes, Jean Marcel, La Corte Penal Internacional. Soberanía versus justicia universal. Madrid, 2008, Reus. ISBN 84-290-1524-8.

Outros artigos editar

Ligazóns externas editar