Batalla de Ceriñola
A Batalla de Ceriñola aconteceu o 21 de abril de 1503, entre os exércitos españois e os franceses, durante a segunda guerra de Italia, en Ceriñola, Apulia, na Italia meridional. As forzas españolas, baixo Gonzalo Fernández de Córdoba, o Gran Capitán, formaban un total de por 8000 homes, con máis de 1000 arcabuceiros, e 20 canóns, derrotaron ós franceses, 32000 homes, principalmente cabalaría pesada e piqueiros suízos, con preto de 40 pezas de artillaría, e conducido por Louis de Armagnac, duque de Nemours, que atopou a morte nesta batalla.
Gonzalo Fernández de Córdoba enfrontábase a un exército catro veces superior, pero tiña moitas vantaxes estratéxicas, pois ocupara as alturas de Ceriñola, e atrincheirara os seus soldados con empalizadas, fosos e estacas, e a súa artillaría foi colocada mellor que a francesa. A maioría das súas forzas eran de infantaría (á que el formara nas novas unidades chamadas coronelías, que eran a semente dos terzos) armado cunha mestura de picas, arcabuces e espadas, revolucionaran o exército español, centrado tamén na cabalaría durante os séculos X-XV, debido á Reconquista contra os musulmáns.
Este exército facía fronte a outro francés case feudal, coa preponderancia da cabalaría pesada, e cun alto número de mercenarios (neste caso suízos), pero, ó mesmo tempo, este exército tiña máis artillaría que a española. Este paradoxo sería constante na primeira metade do século XVI nos exércitos franceses.
A batalla comezou cunha carga da cabalaría francesa, contra o centro do exército español, pero foi disolta polo fogo de artillaría dúas veces. O asalto seguinte intentou acabar co flanco dereito español, mais a cabalaría francesa foi esnaquizada polo fogo dos arcabuceiros españois, morrendo neste momento o duque de Nemours. Dado o comando ó suízo Chandieu, a infantaría helvética foi derrotada por un contraataque en conxunto da infantaría e cabalaría española (esta última atacando polos flancos), sendo obrigado a fuxir. O resultado foi unha derrota francesa total, que permitiu a España consolidar a súa posición en Italia.