A Bastilla ou Bastille Saint-Antoine -en galego Bastilla de Santo Antón-, foi unha fortaleza que protexía o costado oriental da cidade de París (Francia). Durante varios séculos cumpriu un papel fundamental na defensa da cidade, pero co paso do tempo perdeu a súa importancia estratéxica e converteuse en cárcere de estado. Estaba situada no sitio que no presente ocupa a Praza da Bastilla (en francés, Place de la Bastille).

Bastilla
Coordenadas48°51′12″N 2°22′09″L / 48.853333, 2.369167Coordenadas: 48°51′12″N 2°22′09″L / 48.853333, 2.369167
Estilo arquitectónico
editar datos en Wikidata ]

Historia editar

Destinada a defender a porta de San Antonio, foi edificada durante o reinado de Carlos V, de 1370 a 1383 por Hugo Aubriot con catro torres, seguindo o modelo da época. As outras torres foron engadidas posteriormente. Medía 66 m de longo, por 34 m de ancho e 24 m de altura ao nivel das torres; estaba rodeada por fosos de 8 m de profundidade. As oito torres chamábanse: torre de Coin, da Capela, do Tesouro, da Condesa, da Bertraudière, da Basinière, do Pozo e da Liberdade.

Enseguida a súa utilización militar resultou insuficiente e construíse un novo recinto. Utilizouse entón como fortín e lugar de recepción para Francisco I de Francia, antes de ser transformada en prisión do Estado polo Cardeal Richelieu.

A historia da fortaleza da Bastilla leva unida a das Lettres de cachet, que eran cartas asinadas polo rei (ou polos seus ministros) que ordenaba ingresar en prisión sen xuízo. Tratábase dunha prisión confortable para as altas personalidades (aristócratas e burgueses), que dispuñan de verdadeiros departamentos con servizo e suculentas comidas. Con todo existía unha parte máis convencional non tan agradable para os prisioneiros comúns, e o edificio contaba tamén con celas de castigo (pero non alxubes) que servían de castigo aos prisioneiros insubordinados, como o famoso Latude.

Ademais tratábase tamén dun pozo financeiro. Lois XVI, que xa tiña clausarado a Torre de Vincennes, queríaa destruír desde 1784. O pobo non parecía terlle temor realmente ao edificio, pero o Cahiers des doléances da cidade pedía a súa destrución. Como toda fortaleza impoñente, marcaba a paisaxe e unha demostración do poderío do rei (como a Torre do Amorne).

Toma da Bastilla editar

A Bastilla representou o símbolo do inicio da Revolución Francesa. A importancia da toma da Bastilla foi magnificada polos historiadores románticos, como Jules Michelet, que quixeron facer dela un símbolo fundador da República. De feito, os artigos da época (baseados nas cartas dun participante nos acontecementos) a toma do forte levouse a cabo con poucos altercados e no medio dun ambiente case infantil. Miles de persoas querían invadir o forte para obter armas, este non estaba defendido máis que por unha presa de homes e a única morte sinalada, da que a historia fai mención, é a do gobernador Bernard Jordan de Launay.

 
Toma da Bastilla, cadro de Jean-Pierre Louis Laurent Houel (1735-1813). No centro apréciase o arresto do marqués de Launay.

A Bastilla foi tomada o 14 de xullo de 1789 polos revolucionarios que ían en busca de pólvora. O pobo de París mostraba a súa inquedanza crendo que as tropas estranxeiras estacionadas ao redor de París non serían empregadas para reprimir a revolución. Constituír unha milicia de 48 000 homes sen armas. Os electores non puideran obter, o 13 de xullo, as armas dos Inválidos. O 14 de xullo un inxente xentío (de 40 a 50 000 persoas) presentouse diante dos Inválidos para apoderarse das armas. Para defender Os Inválidos existían uns canóns ao servizo dos seus ocupantes, pero estes non estaban dispostos a abrir fogo sobre os parisienses. Uns metros máis aló, rexementos de infantaría e de artillaría acampaban sobre a chaira do Campo de Marte, baixo as ordes de Pierre Victor de Besenval. Este reuniu a todos os xefes de cada rexemento para saber se os seus soldados cargarían contra os amotinados; unanimemente responderon que non. É o acontecemento máis importante do día. O xentío, ó que ningunha orde podía conter, escalou os fosos dos Inválidos, derrubou as cancelas e apodérouse duns 30 000 a 40 000 fusís, de doce canóns e un morteiro. Os parisienses estaban xa armados, só lles faltaba a pólvora e as balas. Corría o ruxe ruxe de que se atopan no castelo da Bastilla.

Cronoloxía do 14 de xullo editar

 
Modelo a escala da Bastilla no Museo Carnavalet.

10:30, baixo a presión do xentío, os electores de París reunidos na Cámara municipal, envían unha delegación ao gobernador da Bastilla, Bernard-René Jordan de Launay, para pedirlle que distribúa a pólvora e as balas aos parisienses que deben formar unha milicia burguesa. A delegación é recibida amablemente invitada, ata, a almorzar, pero non consegue convencer o gobernador.

11:30, unha segunda delegación conducida polo cabaleiro Jacques Alexis Thuriot e Luís Ethis de Corny, é enviada á Bastilla. Sen resultado. O xentío armado cos fusís obtidos nos Inválidos apíñase fronte á Bastilla.

13:30, os defensores da Bastilla (82 invalides e 32 soldados suízos destacados do rexemento de Salis-Samade), abren fogo contra os revolucionarios por orde do gobernador.

14:00, unha terceira delegación encabezada polo abade Claude Fauchet é enviada á Bastilla.

15:00, unha cuarta delegación (con Luís Ethis de Corny outra vez) acode a atoparse con Bernard-René Jordan de Launay, sen resultado ningún. A gornición da Bastilla e os amotinados enfróntanse entre si.

15:30, un destacamento de 61 gardas franceses dirixido por Pierre Hulin, antigo sarxento da garda suíza, chega á Bastilla con cinco canóns subtraídos esa mesma mañá dos Inválidos. Emprázanse fronte ás portas e pontes levadizos da Bastilla, disparan contra elas e a Bastilla capitula.

17:00, o xentío invade a Bastilla, libera aos sete prisioneiros comúns que estaban encarcerados, apodérase da pólvora e das balas e leva á Cámara municipal a gornición da Bastilla. Durante o traxecto, o gobernador é asasinado cortándolle a cabeza. Moitos invalides son asasinados. Os asaltantes tiveron un centenar de mortos e 73 feridos.

Demolición da Bastilla editar

A Bastilla empezouse a demoler a partir do 16 de xullo por un empresario privado que vendeu gran parte das súas pedras como recordo (pedras esculpidas representando a Bastilla en miniatura). Ata se transformou en obxectos de piedade e de culto todo o que se puido recuperar de carpintería e ferros forxados da vella fortaleza. A maior parte utilizouse para construír a ponte da Concordia.

Palacio da Bastilla editar

 
Columna de Juillet

Desde o 16 de xuño de 1792 decidiuse que o lugar que ocupaba a Bastilla formaría unha praza chamada da Liberdade e que unha columna sería erguida nese lugar. Palloy puxo a primeira pedra, pero a construción non se levou a cabo. Instalouse unha fonte en 1793.

Napoleón, nos seus proxectos de remodelización de París, propuxo, en 1808 construír un monumento en forma de elefante. Debería medir 24 m de alto e utilizaríase o bronce fundido dos canóns subtraídos aos españois. Poderíase acceder ao seu interior por unha escaleira situada nunha das súas patas. Pero só se realizou unha maqueta, a tamaño natural, en escaiola. Na obra de Victor Hugo, Os miserables, faise mención dela xa que a utilizou como refuxio de Gavroche. Esta maqueta foi destruída en 1846.

Decidírase, en 1833, construír a Columna de Juillet, que estaba prevista elevar en 1792, pero que se inaugurou en 1840.

Detidos de sona editar

 
Bastille, interior. debuxo de 1785 de Jean Honoré Fragonard Visitas aos prisioneiros.

A Bastilla hoxe editar

Aínda se poden contemplar algúns vestixios na plataforma da liña 5 do metro, na estación Bastilla pódese ver a torre da liberdade (na que estivo encerrado Sade), no distrito do boulevard Henrique IV.

Un historiador francés Luís Madelin (1871-1956) fala da toma da Bastilla por uns "bandidos".

Desde o 31 de xaneiro de 1879, o 14 de xullo é unha das dúas festas nacionais de Francia. Con todo, oficialmente, esta festa nacional non conmemora a toma da Bastilla, senón a Festa da Federación, que tivo lugar un pouco máis tarde, o 14 de xullo de 1790 na chaira do Campo de Marte. Pero o inconsciente colectivo francés parece asociar a festa nacional co suceso máis sinalado ocorrido un 14 de xullo; unha gran maioría de franceses apenas recorda o 14 de xullo de 1790.

Véxase tamén editar

Ligazóns externas editar