Ateneo Catalán da Clase Obreira
O Ateneo Catalán da Clase Obreira foi unha institución fundada en Barcelona (España) o 2 de febreiro de 1862 por membros e simpatizantes cataláns do Partido Progresista coa finalidade de agrupar aos obreiros da cidade e proporcionarlles unha formación. Os socios pagaban 4 reais mensuais de cota e alí dábanse clases de cultura xeral.
En 1862, tiña 240 alumnos e 151 en 1865, que cursaban as materias de lectura-escritura, gramática, aritmética e xeografía.[1] Estivo en funcionamento até o golpe de Pavía de xaneiro de 1874.[2]
Traxectoria editar
Entre a súa fundación en 1862 e a Revolución de 1868 que puxo fin ao reinado de Isabel II, o Ateneo foi unha institución "onde as correntes do pensamento radical non atoparon lugar". Os seus protectores progresistas, como subliñou Josep Termes, imaxinaban que "proporcionando algúns coñecementos xerais a uns poucos traballadores, podería se converter nunha entidade moderadora e rexeneradora da clase traballadora". Esta idea reflectiuna M. Paxot no prólogo do Calendario Popular del Ateneo Catalán de la Clase Obrera. Año 1864 no que, despois de afirmar que o profesor de historia era "un amante do país, un idólatra das franquicias e da orde pública, un inimigo das quimeras e sobre todo cristián", continuaba:[3]
Non hai medo ... de que [o Ateneo] suscite a discordia entre as clases da sociedade que deben ser irmás perennes, ... que os convide a reformar os abusos co puñal e o facho, nin que se derrame nos seus corazóns [dos traballadores-estudantes] doutrinas desoladoras, ... nin faga suspirar pola anarquía ... Se as clases proletarias están infestadas de novelas que exaltan o desvarío, anatemizando todos os bos hábitos, negando toda existencia sobrehumana, chea de apoteose dunha febre social aniquiladora que ve en ´tódalas leis un grilo paralizante, en toda submisión un servilismo humillante ..., se se estende a blasfemia ... o Ateneo buscará calmalos e aplacalos.
Despois da Gloriosa editar
Non obstante, despois do triunfo de La Gloriosa, o Ateneo evolucionou no seu sentido radical. De aí xurdiu o núcleo da sección barcelonesa da Primeira Internacional, que promoveu a fundación da Federación Rexional Española no Congreso Obreiro de Barcelona de 1870, e que foi precedido por outro celebrado dous anos antes.[3]
Os membros da FRE -AIT non pagaban as clases. Josep Termes destacou o gran número de enxeñeiros entre o profesorado, que ensinaba matemáticas, física, química, principios da construción e aplicaba a ciencia ás artes e á industria. Un avogado impartía clases de economía política e estatísticas, mentres que outros ensinaban lectura, escritura e gramática en español, contabilidade, teoría do tecido, francés, historia mundial, hixiene, caligrafía ... Tamén había clases elementais para traballadoras.[4]
Na viaxe a Barcelona, Estanislao Figueras, o presidente do poder executivo da Primeira República Española, visitou o Ateneo a principios de marzo de 1873 e foi nomeado membro de honra. Como mostra do seu apoio, Figueras concedeu ao Ateneo o antigo convento de San Felipe Neri para que o empregase para desenvolver as súas actividades.[5]
Entidades similares existían noutras cidades españolas, como o Fomento das Artes de Madrid (fundado en 1847), La Filantrópica Artística de Valladolid, El Porvenir de Zaragoza, El Círculo de Artesanos de Alacant, El Casino Artístico de Albacete, El Círculo de Artesanos de Cáceres, ou o Ateneo Manresano de la Clase Obrera de Manresa (fundado en maio de 1864).[6]
O Ateneo desapareceu despois do golpe de estado de Pavía en xaneiro de 1874 que puxo fin á República Federal.[2]
Notas editar
- ↑ Termes 1977, pp. 26-27.
- ↑ 2,0 2,1 Termes 1977, p. 132.
- ↑ 3,0 3,1 Termes 1977, p. 26.
- ↑ Termes 1977, pp. 131-132.
- ↑ Nieto (1974), p. 55.
- ↑ Termes 1977, p. 27.
Véxase tamén editar
Bibliografía editar
- Nieto, Mercedes (1974). La I República española en Barcelona (en castelán). Barcelona: Publicaciones de la Cátedra de Historia General de España. ISBN 84-600-6309-7.
- Termes, Josep (1977). Anarquismo y sindicalismo en España. La Primera Internacional (1864-1881) (en castelán). Barcelona: Crítica. ISBN 84-7423-023-3.