Aríns, Santiago de Compostela
parroquia civil do concello de Santiago de Compostela
San Martiño de Aríns[1] é unha parroquia que se localiza no concello de Santiago de Compostela na comarca de Santiago. Segundo o IGE en 2018 tiña 1.402 habitantes (713 homes e 689 mulleres) distribuídos en 15 entidades de poboación, o que supón un aumento en relación ao ano 1999 cando tiña 904 habitantes.
| Aríns | |
|---|---|
 Igrexa de Aríns | |
| Concello | Santiago de Compostela[1] |
| Provincia | A Coruña |
| Coordenadas | 42°51′54″N 8°30′01″O / 42.8651, -8.5002Coordenadas: 42°51′54″N 8°30′01″O / 42.8651, -8.5002 |
| Área | 11,49 km² |
| Poboación | 1.390 hab. (2019) |
| Densidade | 120,97 hab./km² |
| Entidades de poboación | 15[1] |
| [ editar datos en Wikidata ] | |
Xeografía editar
Dentro da "Historia política, religiosa y descriptiva de Galicia", de Martínez de Padín, indícase[2] que un dos ríos que bañan esta parte é o Aríns, do que recibe o nome a parroquia.
Historia editar
No Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar de Pascual Madoz, indícase[3]:
ARÍNS (SAN MARTIÑO DE):[4] freg. na prov. d'A Coruña (10 1/2 leg.), dioc. e part. xud. de Santiago (3/4), e conc. de Conxo:[5] SIT. en terreo montuoso e parte nun vale, ao O. do Almenal ou Fornás, que a resgarda dos ventos do L.: o seu CLIMA é temperado e san: ten sobre 130 CASAS pobres e incómodas, distribuídas nos l. e barrios de Andrade, Aramio, Cacharela, Costa, Devesa, Eixo, Fondevila, Fornás, Igrexario, Lobio, Pena, Sanxuás, Sobríns, Torre Branca e Vilacova,[6] que gozan de boas e abondosas augas. A igr. parr. (San Martiño) é de fundación inmemorial, se ben os libros bautismais son do século XVII: o curato é de provisión ordinaria, e percibía 1/3 do décimo e primicia, recadando os 2 restantes o cabido de Santiago, sen prexuízo das casas exentas que pertencían ao Goberno, e coa notable circunstancia de que o cura recibía 2/3 da parte decimada nos terreos do Igrexario: o cemiterio, aínda que sit. no adro da igr. non dana á saúde pública, por atoparse amurallado e con boa ventilación. O TERM. esténdese a 1 leg. de N. ao S. e 1 1/2 de L. ao O.: confina ao N. con Sta. Eulalia de Bando, polo L. con Sta. María de Lamas e Sta. Baia de Vigo,[7] polo S. con San Cristovo do Eixo e Santa María de Marrozos,[8] e ao O. Sta. María a Real de Sar:[9] a baña cruzando o terr. un dos r., que variando de nome veñen a formar o Sar ou r. do Arcebispo;[10] o seu curso é perenne, recibe algúns regatos, e aínda que de pouco caudal, ten 1 ponte de pedra de 2 arcos de má construción e peor estado. O TERREO é fértil, con especialidade na parte do l. de Cacharela; porén carece de arboredo: os CAMIÑOS son locais, e así como o de ferradura que se dirixe ás freg. de Vigo e Lamas, se encontran abandonados: o CORREO recíbese en Santiago: PROD.: trigo, maínzo, fabas, liño, centeo, cebada e algunhas froitas: cría gando vacún, cabalar, lanar e de cerda; e hai caza de lebres e perdices: o sobro da colleita e parte do gañado o presentan estes naturais nos mercados de Santiago, Padrón e outros inmediatos: a IND. atópase reducida a varios muíños fariñeiros, e algúns teares, pero puidera se establecer con utilidade 1 fáb. de caparrosa, á que convida a abundancia de piritas de ferro que se desprenden do monte Fornás e que se cre beneficiaban os romanos: POBO.: 134 vec., 634 alm.: CONTR. co seu concello. (V.).
Festas editar
A parroquia celebra as festas populares máis grandes a última fin de semana de agosto, e o seu patrón (San Martiño) o 11 de novembro.
Lugares e parroquias editar
Lugares de Aríns editar
| Lugares da parroquia de Aríns no concello de Santiago de Compostela | |
|---|---|
|
Andrade | O Aramio | A Cacharela | A Devesa | Fornás | A Granxa | O Igrexario | Lobio | A Pena | Sanxuás | Sobríns | A Torre Branca | Vilacova |
Parroquias de Santiago de Compostela editar
Notas editar
- ↑ 1,0 1,1 1,2 DECRETO 189/2003, do 6 de febreiro, polo que se aproba o nomenclátor correspondente ás entidades de poboación da provincia da Coruña.
- ↑ Martínez de Padín, Leopoldo (1849). Historia política, religiosa y descriptiva de Galicia (en castelán) I (A. Vicente (impresor) ed.). Madrid. p. 50.
O Ulla atravesa todo o ameno val deste nome, e recibe polo norte ao Barbanzón, ao Iso, ao Vesaña, ao Sales, e ao Aríns, de terceira, e de máis curto caudal, o Sar que pasa por Santiago e o Mera.
- ↑ Madoz, Pascual (1845). "ARINES". Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar (en castelán) I. Madrid. p. 64.
- ↑ «Arines (San Martín de)» no orixinal.
- ↑ «Conjo» no orixinal.
- ↑ «Andrade, Aramio, Cacharela, Costa, Devesa, Ejo, Fondevila, Fornás, Iglesario, Lobio, Pena, Sanjuans, Sobrin, Torreblanca y Vilacoba» no orixinal.
- ↑ «Sta. Eulalia de Vigo» no orixinal.
- ↑ «San Cristóbal de Eijo y Santa Maria de Marrozos» no orixinal.
- ↑ «Santa Maria la Real de Sar» no orixinal.
- ↑ «r. del Arzobispo» no orixinal.