5S

O método das 5 « S », así denominado pola primeira letra (en xaponés) de cada unha das súas cinco etapas, é unha técnica de xestión xaponesa baseada en cinco principios simples:

• Seiri 整理 (Organización)
• Seiton 整頓 (Orde)
• Seiso 清掃 (Limpeza)
• Seiketsu 清潔 (Limpeza estandarizada)
• Shitsuke 躾 (Disciplina)

Obxectivos

A aplicación das 5S satisfai múltiples obxectivos. Cada 'S' ten un obxectivo particular:

• Eliminar do espazo de traballo o que sexa inútil.
• Organizar o espazo de traballo de xeito eficaz.
• Mellorar o nivel de limpeza do espazo de traballo.
• Previr a aparición de sucidade e desorde.
• Fomentar os esforzos no mantemento da orde e limpeza.

Por outra parte, o total do sistema permite:

• Mellorar as condicións de traballo e a moral do persoal (é máis agradable traballar nun lugar limpo e ordenado).
• Reducir os gastos de tempo i enerxía.
• Reducir os riscos de accidentes ou enfermidades laborais.
• Mellorar a calidade do produto.
• Aumentar a produtividade.

Desenvolvemento

Seiri (Organizar)

Caixón de ferramentas nun postro de traballo dunha fábrica organizada con 5S.

Nesta etapa, trátase de eliminar do lugar de traballo todo aquilo que non teña o seu sitio ou non sexa necesario. Algunhas normas axudan a tomar boas decisións:

• Tírase todo o que se usa menos dunha vez ó ano.
• Do que queda, todo o que se usa menos dunha vez por mes apártase (por exemplo, na sección de arquivo, ou no almacén da fábrica).
• Do que queda, todo aquilo que se usa menos dunha vez á semana apártase non moi lonxe (tipicamente nun armario da oficina, ou nunha zona de almacenamento na fábrica).
• Do que queda, todo o que se usa menos dunha vez por día deixase no posto de traballo.
• Do que queda, todo o que se usa menos dunha vez por hora está no posto de traballo, ó alcance da man.
• E o que se usa menos dunha vez por hora colócase directamente sobre o operario.

Esta xerarquización do material de traballo conduce loxicamente a Seiton.

Seiton (Ordenar)

Esta etapa consiste en ordenar as diferentes ferramentas e materiais para o traballo. Pódense empregar métodos de xestión visual para facilitar a orde, pero a miúdo, a regra máis sinxela para implantar Seiton é: Un lugar para cada cousa, e cada cousa no seu lugar.

Nesta etapa preténdese organizar o espazo de traballo co obxecto de evitar tanto as perdas de tempo como de enerxía.

As normas de Seiton:

• Organizar racionalmente o posto de traballo (proximidade, obxectos pesados fáciles de coller ou sobre un soporte, ...).
• Definir as regras de ordenamento.
• Facer obvia a colocación dos obxectos.
• Os obxectos de uso frecuente deben estar cerca do operario.
• Clasificar os obxectos por orde de utilización.
• Estandarizar os postos de traballo.
• Favorecer o FIFO.

Seiso (Limpar)

Punto de limpeza nunha fábrica organizada con 5S.

Unha vez o espazo de traballo está despexado (Seiri) e ordenador (Seiton), é moito máis doado limpalo. O incumprimento da limpeza pode ter moitas consecuencias, provocando incluso anomalías ou o mal funcionamento da maquinaria.

A limpeza é unha actividade diaria nas compañías xaponesas. Ao final de cada quenda, límpase o espazo de traballo, e cada cousa é colocada no seu lugar.

Normas para Seiso:

• Limpar, inspeccionar, detectar as anomalías
• Volver deixar sistematicamente en condicións
• Facilitar a limpeza e a inspección
• Eliminar a anomalía na orixe

Seiketsu (Manter a limpeza)

A miúdo o sistema das 5S aplícase soamente puntualmente. Seiketsu lembra que a orde e a limpeza deben manterse cada día.

Para conseguilo, as seguintes normas serven de axuda:

• Facer evidentes as consignas: cantidades mínimas, identificación das zonas.
• Favorecer o control visual.
• Estandarizar os métodos operatorios.
• Formar ao persoal nos estándares.

Shitsuke (Disciplina)

Esta etapa contén a calidade na aplicación do sistema 5S. Se se aplica sen o rigor necesario, este perde toda a súa eficacia.

É tamén unha etapa de control rigoroso da aplicación do sistema: os motores desta etapa son unha comprobación continua e fiable da aplicación do sistema 5S (as 4 primeiras 'S' neste caso) e o apoio do persoal implicado.

Consecuencias

O resultado mídese tanto en produtividade como en satisfacción do persoal respecto aos esforzos que se realizaron para mellorar as condicións de traballo.

Véxase tamén

• Kaizen
• PDCA